جمله‌ معروف هیهات منا الذلة امام حسین(ع) در چه زمان و مکانی گفته شد؟

در این مطلب از امت پرس به توضیحاتی درباره جمله‌ی معروف امام حسین(ع) خواهیم پرداخت! با ما همراه باشید.

جمله‌ی معروف امام حسین(ع) که فرمود: «هیهات منا الذلة»، در چه زمان و مکانی بیان شد؟
پرسش
امام حسین(ع) جمله‌ی معروفش: «ألا و إن الدعی ابن الدعی قد ترکنی (قد رکز) بین السلة والذلة وهیهات له ذلک منی! هیهات منا الذلة»، را در چه زمان و در کجا و به چه کسی فرمود؟ و این سخن به چند تعبیر آمده است؟
پاسخ اجمالی
بر اساس گزارش‌های تاریخی، امام حسین(ع) در روز عاشورا و قبل از آغاز نبرد، در برابر سپاهیان عمر بن سعد خطبه‌ای خواند و در ضمن آن فرمود:

«… أَلَا وَ إِنَّ الدَّعِی ابْنَ الدَّعِی قَدْ تَرَکنِی بَینَ السَّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَیهَاتَ لَهُ ذَلِک مِنِّی هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة»؛[1] این فرومایه(عبیدالله بن زیاد)، فرزند فرومایه‌ای دیگر(زیاد بن ابیه)، مرا بین دو راهی کشته‌شدن با شمشیر و یا قبول خواری قرار داده است؛ هیهات که ما زیر بار ذلّت و خواری برویم؛ زیرا خداوند و پیامبرش و مؤمنان از ذلّت‏‌پذیری ما، ناخرسندند و دامن‏های پاک مادران و دلاور مردان غیرتمند و انسان‌های والاتبار روا نمی‏دانند که ما اطاعت فرومایگان پست را بر شهادت در صحنه‌ی کارزار ترجیح دهیم. بهوش باشید! من اکنون، با تعداد یاران اندک برای مبارزه با دشمنان فراوان به پیش خواهم رفت».

این عبارت با تفاوت‌هایی در متون تاریخی و حدیثی دیگر آمده است: «ألا و ان الدعی ابن الدعی قد رکز بین اثنتین؛ بین السلّة و الذلّة و هیهات منّا الذلّة».

و یا در برخی از گزارش‌ها این‌گونه آمده است: «إِنَّ الدَّعِی ابْنَ الدَّعِی قَدْ رَکزَ مِنَّا بَینَ اثْنَتَینِ بَینَ الْمِلَّةِ [السَّلَّةِ] وَ الذِّلَّةِ وَ هَیهَاتَ مِنَّا الدَّنِیئَة».