نماز استیجاری چیست ؟

نماز استیجاری نمازی است که شخصی را اجیر می کنند تا به نیابت از یکی دیگر آن را به جا آورد و در برابر آن مزدی بگیرد و به دلیل اینکه اجیر در برابر آن نماز مزد می گیرد، نماز استیجاری گفته می شود.

به کسی که نماز را به جای دیگری انجام می دهد «نائب» و به نمازی که خوانده می شود عمل نیابتی و شخصی که نماز به نیابت از او انجام می شود، «منوب عنه» گفته می شود.

در شیعه، به نیابت از شخص زنده نماز استیجاری صحیح نیست.اگر اجیر خودش نماز قضا داشته باشد و پیش از تمام کردن نمازهای میت بمیرد، باید از مالش برای نمازهایی که اجیر بوده شخص دیگری را اجیر کنند و اگر زیاد آمد از مالش، در صورت داشتن وصیت و اجازه ورثه برای تمام نمازهای او اجیر بگیرند و اگر وراث اجازه ندهند ثلث آن را برای مصرف نماز خودش برسانند.

حکم فقهی نماز استیجاری

فقیهان از نماز استیجاری و احکام آن در باب های طهارت،صلاة،خمس و اجاره سخن گفته اند.

البته گفته شده که ابن متوّج، نیابت استیجاری در نماز مستحبی برای زندگان را جایز می دانست.همه فقیهان شیعه، معتقدند نیابت تبرعی (بدون دریافت مزد)، در نمازهای واجب و مستحب و همچنین نیابت استیجاری در نمازهای مستحبی از طرف متوفی، صحیح است؛

اما در صحت اجیرشدن برای نماز واجب از طرف میت، اختلاف نظر دارند. ادعا شده است مشهور علما، نماز استیجاری به نیابت از اموات را جایز می دانند.

استفتائات نماز استیجاری

س 709: من قادر بر خواندن نماز نیستم، آیا جایز است که شخصی به نیابت از من نماز بخواند؟ آیا فرقی بین اینکه نائب طلب اجرت کند و یا طلب اجرت نکند، وجود دارد؟

ج: شخص مکلف تا زنده است باید نمازهای واجبش را خودش، به هر نحو که می تواند، انجام دهد و نماز نائب چه با اجرت و چه بدون اجرت برای او مجزی نیست

س 710: کسی که نماز استیجاری می خواند:

1 ـ آیا گفتن اذان و اقامه و سلام های سه گانه و تسبیحات اربعه به طور کامل بر او واجب است؟

2 ـ اگر یک روز مثلاً نماز ظهر و عصر را بخواند و در روز بعد نمازهای پنجگانه را به طور کامل به جا آورد، آیا رعایت ترتیب لازم است؟

3 ـ آیا در نماز استیجاری، ذکر خصوصیات میّت شرط است یا خیر؟

ج: ذکر خصوصیات میت لازم نیست، و رعایت ترتیب فقط بین نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا شرط است، و هرگاه در عقد اجاره کیفیت خاصی بر اجیر شرط نشده باشد و کیفیت معهودی که اطلاق عقد اجاره به آن انصراف پیدا کند، هم وجود نداشته باشد، بر اجیر لازم است که نماز را با مستحباتی که انجام آن متعارف است بخواند، ولی واجب نیست که برای هر نمازی اذان بگوید.

برای اینکه نماز قضائی که به صورتی نیابتی خوانده می شود، از عهده و ذمّه فردی که نماز قضا داشته ساقط شود و بتوان به آن اکتفاء کرد، چند امر شرط است :

شرط اول، دوم و سوم: نایب عاقل، شیعه دوازده امامی و بنابر احتیاط واجب بالغ باشد.

شرط چهارم: نایب در عمل قصد نیابت داشته باشد.

شرط پنجم: نایب هنگام انجام عمل، منوب عنه را – هرچند اجمالاً – معین نماید.

شرط ششم: نایب گیرنده اطمینان به انجام اصل عمل توسّط نایب داشته باشد.

شرط هفتم: نایب عمل را به طور صحیح انجام دهد.

شرط هشتم: نایب، بنابر احتیاط واجب، از انجام بعضی از شرایط و کارهای اختیاری نماز ناتوان نباشد.

قیمت نماز استیجاری

برای خواندن نماز اموات می توان نایب گرفت و پرداخت مبلغی تحت عنوان خرید و فروش نماز یا روزه مشکل شرعی ندارد. قیمتی که برای خواندن نماز یا گرفتن روزه پرداخت می شود کاملا توافقی است و مبلغ واحدی ندارد.

شخصی که بخواهد روزه فرد دیگری را بگیرد نباید روزه قضا برگردن داشته باشد، ولی در خواندن نماز شخصی باید نماز را اقامه کند که حمد و سوره را درست قرائت کند و نماز خواندن آن صحیح باشد.