درمان سرطان بیماری دستگاه عصبی

این پروژه، نتیجه همکاری میان پژوهشگران “دانشگاه گوتنبرگ” (University of Gothenburg) سوئد و “دانشگاه خنت” (Ghent University) هلند است.

نوروبلاستوما، نوعی سرطان دوره کودکی است که “دستگاه عصبی پیرامونی” (PNS) را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

دستگاه عصبی پیرامونی، در خارج از مغز و نخاع قرار دارد. در سوئد، این بیماری سالانه در ۲۰ تا ۳۰ کودک تشخیص داده می‌شود.

به عنوان نمونه، سرطان ممکن است از غدد فوق کلیوی آغاز شود، اما تومور‌ها می‌توانند در سراسر بدن به وجود بیایند.

“روث پالمر” (Ruth Palmer)، استاد زیست‌شناسی سلولی و مولکولی دانشگاه گوتنبرگ و سرپرست این پروژه گفت: در برخی موارد، بیماری خود به خود بهبود می‌یابد و ناپدید می‌شود، اما انواع تهاجمی نوروبلاستوما، پیش‌آگاهی نامطلوب‌تری دارند.

رژیم‌های درمانی کنونی برای کودکان بسیار دشوار است و عوارض جانبی آن می‌تواند پیامد‌هایی برای آن‌ها در بقیه عمر داشته باشد.

ناپدید شدن تومور‌ها در موش‌ها

این پژوهش نشان می‌دهد که درمان با ترکیب دو داروی متفاوت که یک “مهارکننده ATR” و یک “مهارکننده ALK” را شامل می‌شود، رشد نوروبلاستوما را در موش‌ها از بین می‌برد.

“دان امیل لیند” (Dan Emil Lind)، پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: تومور‌ها پس از درمان ۱۴ روزه در دو مدل موش، به طور کامل ناپدید شدند. بیماری یکی از موش‌ها، پس از ۲۰۰ روز عود کرد که برای یک موش زمان بسیار طولانی است، اما بقیه موش‌ها هنوز زنده هستند.

“جوانا شیدزیک” (Joanna Szydzik)، از پژوهشگران این پروژه گفت: ما از نتیجه بسیار مثبت این پژوهش، شگفت‌زده شدیم.

این موضوع قابل توجه است که یک پروتکل دو هفته‌ای که این دو دارو را ترکیب می‌کند، می‌تواند به پسرفت کامل تومور در دو مدل مجزا از موش مبتلا به نوروبلاستوما منجر شود.

پیگیری آزمایش‌ها

“جیمی ون دن ایندن” (Jimmy Van den Eynden)، پژوهشگر موسسه پژوهش سرطان در دانشگاه خنت گفت: در آزمایش‌هایی که با رده‌های سلولی انسانی انجام شده‌اند، همان الگو‌های بیان آران‌ای و پروتئین را می‌بینیم که در موش‌های درمان‌شده با این رژیم جدید مشاهده کرده‌ایم.

این نتیجه نشان می‌دهد که در مسیر درستی هستیم.

پژوهشگران تا به امروز دقیقا متوجه نشده‌اند که چرا این درمان ترکیبی تا این اندازه خوب عمل می‌کند.

بخش مهمی از فرضیه آن‌ها این است که سیستم ایمنی موش، سیگنال‌هایی را از سلول‌های تومور دریافت می‌کند که باعث می‌شود سلول‌های ایمنی طبیعی به سلول‌های تومور نفوذ کنند و آن‌ها را از بین ببرند.

پالمر ادامه داد: نتایج به دست آمده، فراتر از انتظار ما هستند. ما در حال حاضر، بررسی با سایر مهارکننده‌های ATR را آغاز کرده‌ایم تا بفهمیم که چگونه بر سیستم ایمنی موش تأثیر می‌گذارند.

ما می‌خواهیم بدانیم که چرا این درمان ترکیبی با دارو‌های دقیق، در برابر ATR و ALK بسیار خوب عمل می‌کند.

بیان نامتعادل

مکانیسم‌های مولکولی که نوروبلاستوما در آن‌ها به وجود می‌آید، تا اندازه‌ای شناخته شده هستند. آنچه احتمالا رخ می‌دهد، این است که نقایصی در رشد دستگاه عصبی پیرامونی ظاهر می‌شود که عدم تعادل را در پی دارد و به نفع نوروبلاستوما است.

نقص اساسی در سلول ممکن است این باشد که یک ژن مهم از بین رفته است، بیان بیش از اندازه یا فعال شدن یک پروتئین خاص پیش آمده یا این که پروتئین یا ژن خاصی، جهش یافته است.

یک چهارم از انواع پرخطر نوروبلاستوما زمانی به وجود می‌آیند که انکوژن “MYCN” بیش از اندازه بیان شود.

در بسیاری از موارد، این بیان بیش از اندازه، با افزایش فعالیت پروتئین ALK رخ می‌دهد.

هنگامی که چنین انکوژن‌هایی در یک سلول سرطانی بیان و فعال می‌شوند، سریع‌تر تقسیم می‌شوند و “استرس تکثیر” (replication stress) رخ می‌دهد.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که بیماران مبتلا به نوروبلاستوما، به ویژه بیمارانی که در گروه‌های پرخطر قرار دارند، ممکن است از درمان دارویی با مهارکننده‌های ATR سود ببرند.

پالمر گفت: داروها، پیشروی سرطان را کند می‌کنند، اما نقص اساسی را برطرف نمی‌کنند؛ بنابراین برای درمان نوروبلاستومای پرخطر ناشی از انکوژن‌های ALK و MYCN، به گزینه‌های درمانی بیشتری نیاز است.

این پژوهش، در مجله “Nature Communications” به چاپ رسید.

منبع : باشگاه خبرنگاران جوان